Roszczenia alimentacyjne należą do jednych z najczęstszych spraw wszczynanych w sądach rodzinnych, w szczególności gdy pomiędzy rodzicami dochodzi do nieporozumień na gruncie finansowego utrzymania dzieci. Drugą sytuacją jaka może wystąpić jest roszczenie alimentacyjne pełnoletniego dziecka przeciwko rodzicom. Poniżej zostaną wskazane najczęstsze pytania z jakimi zwracali się do nas nasi klienci, szukający pomocy w sprawach alimentacyjnych. Wyrażamy przekonanie, że udzielone na nie odpowiedzi rozwieją już na samym początku niepotrzebne obawy związane z postępowaniem sądowym o alimenty.
– Małżonek nie płaci na dziecko i nie pracuje. Czy dostanę alimenty?
Co do zasady tak. Przy ustaleniu obowiązku alimentacyjnego sąd rodzinny bierze pod uwagę nie tyle aktualne zatrudnienie rodzica zobowiązanego do świadczeń, ale jego możliwości zarobkowe. Może się zatem zdarzyć, że w skutek przejściowych problemów z zatrudnieniem, obowiązek alimentacyjny zostanie ustalony na poziomie, na jakim byłby ustalony gdyby rodzic dalej był zatrudniony. Sąd bada również przyczyny, dlaczego rodzic nie pracuje – czy jest to wynik trudnej sytuacji na rynku pracy, czy raczej jego świadomych działań, np. dobrowolnej rezygnacji z pracy, pracy bez umowy o pracę, co utrudnia udowodnienie jej wykonywania. Okoliczności te wymagają nierzadko długiego postępowania dowodowego, dlatego ważnym jest wsparcie doświadczonego pełnomocnika, który wskaże na istniejące możliwości wykazania świadczenia pracy przez rodzica.
– Małżonek otrzymuje pensję minimalną, resztę dostaje „na czarno”. Czy otrzymam alimenty w kwocie odpowiadającej jego rzeczywistemu wynagrodzeniu?
Tak. Wszystko jednak zależy od sprawnego przeprowadzenia postępowania dowodowego oraz wykazania, że małżonek zobowiązany otrzymuje wynagrodzenie w większej wysokości. Jednak nawet gdy okaże się to niemożliwe, można skutecznie argumentować i wykazywać przed sądem, że możliwości zarobkowe małżonka zobowiązanego są znacznie wyższe, niż otrzymywane przez niego wynagrodzenie. Mówiąc bardziej kolokwialnie – że istnieje możliwość zmiany przez rodzica pracy na lepszą.
– O jaką kwotę alimentów na dziecko mogę pozwać małżonka?
Wysokość obowiązku alimentacyjnego zależy od uzasadnionych potrzeb małoletniego dziecka. Koniecznym jest należyte wykazanie w procesie sądowym tych potrzeb, za pomocą odpowiednich dowodów z dokumentów oraz zeznań świadków.
– Zarabiam 5000,- zł netto miesięcznie. Zostałem pozwany przez pełnoletniego syna o alimenty na kwotę 2000,- zł miesięcznie. W uzasadnieniu wskazał, że dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami. Czy będę musiał płacić alimenty w takiej wysokości?
Nie. Wysokość obowiązku alimentacyjnego uzależniona jest przede wszystkim od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. Zatem wysokość alimentów nie może przekroczyć tychże potrzeb i bez znaczenia przy tym jest, jak wysokie wynagrodzenie otrzymuje rodzic. Koniecznym jest jednakże skuteczne zakwestionowanie w toku procesu potrzeb wskazanych w pozwie przez dziecko.
– Córka po ukończeniu liceum nie kontynuuje nauki i nie pracuje. Pozwała mnie o 1.000,- zł alimentów miesięcznie. Czy otrzyma taką kwotę?
Nie. Rodzic może bowiem uchylić się od obowiązku alimentacyjnego, jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. Koniecznym będzie jednak przeprowadzenie przed sądem długiego postępowania dowodowego celem ustalenia, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie, czy nie popadnie w niedostatek. W każdym wypadku sąd może miarkować wysokość ewentualnego żądania przez pryzmat braku starań dziecka o samodzielne utrzymanie się.
– Przerwałem naukę w liceum i przeniosłem się do technikum. W nowej szkole uczę się dobrze. Ojciec wniósł sprawę o uchylenie obowiązku alimentacyjnego, ponieważ nie robię postępów w nauce. Czy ma rację?
Nie. Przejściowe problemy z nauką nie stanowią przesłanki do uchylenia obowiązku alimentacyjnego. Ważnym jest, że dziecko kontynuuje naukę, a przez to podejmuje starania celem usamodzielnienia się.
– Ukończyłem studia trzy miesiące temu, ale nie mogę znaleźć pracy. Mam ustalony obowiązek alimentacyjny na kwotę 1.000,- zł. Czy powinienem się obawiać jego uchylenia?
Obawa o ile może być zasadna, to na pewno jest przedwczesna. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądowym ukończenie studiów wyższych nie powoduje automatycznego uznania, że dziecko może utrzymać się samodzielnie. Każdorazowo konieczne jest zbadanie sytuacji finansowej pełnoletniego dziecka, jego ewentualnych oszczędności, starań o podjęcie pracy etc. W razie ustalenia, że brak podjęcia pracy wynika z przyczyn niezależnych od dziecka (np. poprzez duży poziom bezrobocia), nie ma podstaw do uchylenia obowiązku alimentacyjnego. Istnieje jednak ryzyko zmniejszenia tego obowiązku, dlatego ważnym jest należyte przeprowadzenie postępowania dowodowego w sprawie o obniżenie obowiązku alimentacyjnego.
– Mam ustalony obowiązek alimentacyjny na moje dwuletnie dziecko na kwotę 500,- zł miesięcznie. Otrzymałem pozew o podwyższenie alimentów do kwoty 700,- zł miesięcznie, ale niedawno urodziło mi się drugie dziecko z innego związku. Czy okoliczność ta będzie wzięta pod uwagę?
Tak. Wszelkie okoliczności wpływające na ustalenie sytuacji finansowej rodzica są brane pod uwagę przy ustaleniu wysokości obowiązku alimentacyjnego.
– Ojciec dziecka po jego urodzeniu się opuścił nas i nie ma z nim kontaktu. Czy jest możliwość wytoczenia przeciwko niemu powództwa, gdy nie wiem gdzie mieszka i nie wiem jak będzie wyglądać kwestia egzekucji alimentów?
Istnieje możliwość wytoczenia powództwa o alimenty przeciwko osobie nieznanej z miejsca pobytu. W takim wypadku pozwanego reprezentuje ustanowiony na wniosek strony powodowej kurator. Po uzyskaniu wyroku egzekucja należności z niego wynikająca leży w gestii komornika. W razie bezskuteczności egzekucji istnieje możliwość uzyskania alimentów z Funduszu Alimentacyjnego.
– Mam zasądzone na rzecz mojego 13-letniego syna alimenty w kwocie po 800,- zł miesięcznie. Pół roku temu straciłem pracę, nie mogę znaleźć nowej, żyję z oszczędności i pomocy rodziny. Czy mogę wystąpić o uchylenie obowiązku alimentacyjnego w całości?
Nie, ale istnieje możliwość wystąpienia o obniżenie obowiązku alimentacyjnego. Całkowite uchylenie obowiązku alimentacyjnego w tak zarysowanym stanie faktycznym nie jest możliwe, ale utrata pracy i długotrwałe trudności w znalezieniu nowym stanowią okoliczność uzasadniającą obniżenie obowiązku alimentacyjnego.
– Małżonek wyprowadził się do innego miasta. Przed jakim sądem będzie toczyć się sprawa o alimenty na rzecz dzieci?
Sądem właściwym miejscowo w sprawach o alimenty jest zarówno sąd rejonowy miejsca zamieszkania pozwanego jak i sąd rejonowy miejsca zamieszkania osoby uprawnionej. Wyjątkiem jest sytuacja, w której toczy się sprawa o rozwód przed sądem okręgowym – w takim wypadku ten sąd będzie właściwy do zasądzenia alimentów i nie ma możliwości wytoczenia w toku sprawy rozwodowej osobnego powództwa o alimenty.
– Czy będę musiała czekać na alimenty aż do końca procesu?
Nie. Istnieje możliwość wystąpienia do sądu z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia w zakresie alimentów. W takim wypadku sąd może, nawet bez przesłuchania stron, wydać postanowienie o zabezpieczeniu roszczenia alimentacyjnego, jeżeli roszczenie to zostanie należycie uprawdopodobnione. Wydane postanowienie stanowi podstawę do skierowania sprawy na drogę egzekucji komorniczej.
– Ile będzie mnie kosztować wszczęcie sprawy o alimenty/uchylenie obowiązku alimentacyjnego?
Postępowanie o ustalenie lub podwyższenie obowiązku alimentacyjnego nie wiąże się z koniecznością uiszczenia żadnych opłat sądowych ani opłat skarbowych od pełnomocnictwa.
Postępowanie o obniżenie obowiązku alimentacyjnego związane jest z koniecznością uiszczenia opłaty sądowej w wysokości 5% o wartości przedmiotu sporu, w tym wypadku będzie to dwunastokrotność miesięcznej kwoty o jaką żąda się obniżenia alimentów. Przykładowo, jeżeli rodzic będzie domagać się obniżenia obowiązku alimentacyjnego o 200,- zł miesięcznie, opłata sądowa wyniesie 5% * (12 * 200) = 120,- zł. Opłata skarbowa od pełnomocnictwa stanowi 17,- zł.
Jeżeli mają Państwo inne pytania dotyczące obowiązku alimentacyjnego oraz możliwości wszczęcia postępowania o ustalenie obowiązku alimentacyjnego, jego podwyższenia lub obniżenia albo uchylenia, służymy Państwu w tym celu pomocą pod numerem telefonicznym: 798-499-989 lub bezpośrednio w siedzibie Kancelarii w Oświęcimiu. Zasięgnięcie samej informacji o możliwości reprezentacji w postępowaniu nie wiąże się z żadnymi opłatami, dlatego zachęcamy do kontaktu.
