Wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi do WSA

Art. 85 – 89 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi regulują kwestię przywrócenia terminu, w tym w szczególności do wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego. Przed kilkoma miesiącami nasza Kancelaria doprowadziła do przywrócenia terminu do wniesienia skargi w sprawie, jak się wydawało, beznadziejnej. Jednakże treść postanowienia NSA z dnia 8 listopada 2017 roku, sygn. akt I OZ 1490/17 potwierdziła słuszność i skuteczność naszej argumentacji. W konsekwencji udało się nam przywrócić termin do wniesienia skargi do WSA po ponad 2-ch latach po jego upływie! Treść orzeczenia wraz uzasadnieniem dostępna jest tutaj.

Zgodnie z art. 86 § 1 p.p.s.a., jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. Postanowienie o przywróceniu terminu albo odmowie jego przywrócenia może być wydane na posiedzeniu niejawnym.

W sprawie reprezentowaliśmy klienta, który – co wynika wprost z w/w uzasadnienia orzeczenia – na skutek choroby psychicznej nie był w stanie skutecznie wnieść skargi oraz odpowiadać na wezwania sądu. Kolejne pisma, dotknięte brakami, były przez WSA w Gliwicach odrzucane. Klient przez ponad dwa lata podejmował bezskuteczne samodzielne próby uzupełnienia braków formalnych skargi na decyzję wydaną przez SKO. Również jego wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi został przez sąd oddalony. Jak wskazano w uzasadnieniu orzeczenia WSA w Gliwicach: „W ocenie Sądu I instancji przedmiotowy wniosek podlegał odrzuceniu, w sprawie nie zaistniały bowiem wyjątkowe okoliczności, które mogłyby uzasadniać przywrócenie terminu do wniesienia skargi po upływie roku od jego uchybienia. Okoliczności takich nie stanowią wskazywana przez stronę choroba, nie można bowiem przyjąć, że jest to okoliczność nadzwyczajna, która uniemożliwiała złożenie wniosku o przywrócenie terminu w normalnym terminie. Uznanie powyższej okoliczności za przypadek wyjątkowy oznaczałoby w istocie obowiązek przywrócenia terminu do dokonania określonej czynności niemalże w każdym przypadku uchybienia terminu przez osobę schorowaną.”

Zadaniem naszej Kancelarii było wniesienie do NSA zażalenia na tak wydane postanowienie odmawiające przywrócenia terminu do wniesienia skargi do WSA. Skuteczność przyjętej przez nas linii argumentacji wraz z uzasadnieniem merytorycznym doprowadziła do uchylenia przez NSA zaskarżonego orzeczenia i przywrócenia terminu do usunięcia braków formalnych skargi.

W uzasadnieniu Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził:

„Zażalenie na postanowienie z 31 lipca 2017 r. wniósł K.K. reprezentowany przez pełnomocnika z urzędu r. pr. P. ., zarzucając mu naruszenie art. 86 § 1, art. 87 § 1, art. 87 § 2, art. 87 § 5 i art. 88 ppsa. Podniesione zarzuty dotyczyły błędnego przyjęcia, że przekroczenie terminu do uzupełnienia braków formalnych skargi nastąpiło z winy skarżącego; nie uprawdopodobnił on braku winy; nie spełniał przesłanek do uznania zaistniałej sytuacji jako wyjątkowej w kontekście przywrócenia terminu, podczas gdy jego stan psychiczny uniemożliwił mu właściwe rozpoznanie sytuacji, a chaotyczność podejmowanych zachowań wskazywała na brak rozeznania w sytuacji procesowej (k. 242-243v akt sądowych).

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

W sentencji postanowienia z 31 lipca 2017 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach odmówił przywrócenia terminu do uzupełnienia braków formalnych skargi, przywołując w uzasadnieniu postanowienia jako podstawę art. 88, 88 § 1 i art. 87 § 5 ppsa regulujący instytucję odrzucenia wniosku o przywrócenie terminu (k. 228, 230-233 akt sądowych).

Z uzasadnienia postanowienia z 31 lipca 2017 r. wynika, że wniosek strony o przywrócenie terminu został rozpoznany merytorycznie, przez odniesienie się do wszystkich argumentów powołanych przez stronę w przedmiotowym wniosku (k. 230-233 akt sądowych). Powyższe potwierdza sentencja postanowienia z 31 lipca 2017 r., należy zatem przyjąć, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach omyłkowo w uzasadnieniu wskazał jako podstawę prawną „art. 88, art. 88 § 1” ppsa stanowiący o odrzuceniu wniosku, zamiast art. 86 § 1 w zw. z art. 87 § 2 ppsa dotyczących merytorycznego orzekania o przywróceniu terminu. Za takim przyjęciem przemawia w szczególności to, że art. 88 ppsa nie dzieli się na paragrafy. Spóźniony wniosek o przywrócenie terminu sąd odrzuca, nie oceniając przesłanek uprawdopodabniających brak winy w uchybieniu terminowi do dokonania czynności procesowej (postanowienie NSA z: 15.11.2011 r., II OZ 1090/11; 25.10.2011 r., I OZ 789/11). Zarzut naruszenia art. 88 ppsa okazał się zatem zasadny.

Przechodząc do oceny postanowienia o odmowie przywrócenia terminu do uzupełnienia braków formalnych skargi, Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że zaskarżone postanowienie narusza art. 86 § 1, art. 87 § 1, 2 i 5 ppsa.

(…)

Zarzut naruszenia art. 86 § 1 ppsa okazał się usprawiedliwiony. W okolicznościach niniejszej sprawy, w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, skarżący uprawdopodobnił w sposób dostateczny, brak swej winy w uchybieniu terminu do uzupełnienia braków formalnych skargi. 

(…)

Jak słusznie zauważa pełnomocnik skarżącego, a co zostało całkowicie pominięte w rozważaniach Sądu I instancji, skarżący już na wcześniejszym etapie postępowania składał wnioski o przyznanie prawa pomocy, odwołując się do złego stanu zdrowia w postaci zaburzeń psychicznych (k. 12, 18-19v, 33, 34. 158-159, 172-173v akt sądowych).

Pogląd orzecznictwa, że nie każda choroba uzasadnia przywrócenie terminu, nie jest adekwatny w stosunku do chorób psychicznych, których objawy mogą wiązać się z utratą możliwości rozpoznania przez osobę chorą sytuacji, w której się znajduje oraz pokierowania swoim postępowaniem, a więc skutkować brakiem zawinienia, które jest przesłanką przywrócenia terminu (art. 86 § 1 ppsa).

W niniejszej sprawie Sąd I instancji powinien brać pod uwagę wszelkie okoliczności sprawy, w tym także indywidualne właściwości i cechy strony postępowania, jeżeli znajdują one potwierdzenie w aktach sprawy i mogły mieć obiektywnie wpływ na sposób postępowania skarżącego. Z orzeczenia lekarskiego wynika, że skarżący cierpi na zaburzenia psychiczne, a także, że w okresach nasilenia choroby wymaga okresowo pomocy osób trzecich, gdyż nie jest w pełni zdolny do samodzielnego funkcjonowania. Do dochowania czynności procesowych, a do tych niewątpliwie należy uzupełnienie braków formalnych skargi, wymagana jest sprawność intelektualna i umiejętność rozeznania własnej sytuacji życiowej, czy skutków własnych działań bądź zaniechań, a te może wyłączyć choroba psychiczna. Stan zdrowia skarżącego czyni zrozumiałym, dlaczego skarżący wniósł o zwolnienie od kosztów sądowych, zaniedbując uzupełnienia braków formalnych skargi.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że ocena determinującej odmowę przywrócenie terminu przesłanki braku winy w uchybieniu terminu dokonana przez Sąd I instancji była nietrafna, a okoliczności powołane w zażaleniu podważyły ją.

(…)

Rodzaj schorzenia, na jakie cierpi skarżący, decyduje o wyjątkowym przypadku, o którym mowa w art. 87 § 5 ppsa. W konsekwencji uznać należy, że zaskarżone postanowienie nie może się ostać.”

Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził zatem w całej rozciągłości skuteczność przytoczonej przez nas argumentacji. Instytucja przywrócenia terminu, choć mająca zastosowanie wyjątkowo, nie powinna być wykładana tak rygorystycznie, jak to zrobił WSA. W szczególności w przypadku istnienia po stronie skarżącego chorób, w tym chorób psychicznych, należy każdy przypadek badać z dużą wnikliwością, biorąc pod uwagę ich wpływ na możliwość podejmowania skutecznych i świadomych czynności procesowych.

Kancelaria Radcowska Lex w Oświęcimiu świadczy pomoc prawną klientom w sprawach z zakresu postępowania administracyjnego oraz reprezentacji w postępowaniu sądowoadministracyjnym przez WSA oraz NSA. Zachęcamy do kontaktu pod nr 798499989 oraz w siedzibie Kancelarii, Rynek Główy 3, Oświęcim.